3.Sinirbilim Günleri'nden İzlenimler

6-7 Mayıs 2017 tarihlerinde, ODTÜ’de düzenlenen 3.Sinirbilim Günleri’nde katıldığım dört oturum hakkında kısa notlar şeklinde derlediğim bilgileri paylaşmak istedim.  Yapay sinir ağlarındaki derin öğrenme sisteminden müzik ve algıya,  toplumsal cinsiyet rolleri ile ilişkilendirilen beyin yapısından hareket bozukluklarının deneysel modellemelerine uzanan geniş bir yelpazede katılımcılar olarak sinirbilim alanında bilgi sahibi olduk. Kendi adıma 3.Sinirbilim Günleri’nden mutlu ayrıldım.

Derin Öğrenme

Prof. Dr. Uğur Halıcı Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve ODTÜ-Hacettepe Üniversitesi Nörobilim ve Ortak Doktora Programı yürütücüsüdür.

 METU VISION Bilgisayarla Görme ve Akıllı Sistemler Araştırma Laboratuvarını 1995 yılında kuran Halıcı, bizlere Derin Öğrenme konusunda konusunda bizlere açıklayıcı ve bilgilendirici bir sunum yaptı.

Derin öğrenme, son on yılda üzerinde çok yoğunlaşılan ve hızla gelişmekte olan bir makine öğrenmesi yaklaşımı olduğunu ve Derin öğrenme temeli, sinir sistemindeki nöronlardan esinlenerek geliştirilmiş olan Yapay Sinir Ağlarına dayandığını belirtti. Sunumun sonunda ise teorilerini METU VISION'da yaptıkları çalışmalar ile örneklendirmesinin de sunumu etkili kılan bir faktör olduğunu düşünüyorum.

Müzik ve Algı

            Yrd. Doç. Dr. Esra Mungan, Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümünde bilişsel psikoloji, bellek ve müzik bilişi konusunda dersler vermektedir.

      Sunumunda, müzik algısında global (yukarıdan aşağı, yani bilgi-temelli) işleme ile lokal (aşağıdan yukarıya, yani veri-temelli) işlemeye dair bulgular olduğunu belirtti. Global etkileri incelediği akademik çalışmasında müziksel bağlamın perde algısına etkisine baktığı ve lokal etkileri incelediği çalışmasında ise müzik segmentasyonun ne derecede Gestalt temelli gruplama mekanizmalarına göre işlediğini incelediğini açıkladı. Konuşmasının sonunda ise her iki çalışmada hem müzik eğitiminin hem kültürlenmenin etkilerine dair bulguları sundu.

            Nörondan Topluma Cinsiyet Rolleri

            Başkent Üniversitesinde yardımcı doçent olarak çalışmakta olan Zeynep Başgöze; öğrenme ve bellek, duyum ve algı, zihin ve davranış, psikofarmakoloji, bilim felsefesi, zihin felsefesi gibi dersler vermektedir.Cinsiyet rollerini sorgulayan Başgöze, eleştirel bir bakış açısıyla bize fikirlerini aktardı.

            Sunumunda ise cinsiyet rollerinin beyin ile bağlantısallığı üzerine bir konuşma gerçekleştirdi.  Günümüzde hala cinsiyet rollerinin biyolojik olarak “belirlenmiş” olan cinsiyetimizin doğal bir sonucu olarak kabul edildiği; erkek ve kadın beyninin de tam da bu biyolojik farklılıklardan ötürü farklı şekillendiği görüşünün yaygın olduğunu belirtti. Bu tip bir anlayışın beynin plastisitesini, yani beynin aslında deneyimler vasıtasıyla ne derece şekillenebildiğini, ne derece esnek olabildiğini görmezden geldiğini vurguladı. Kadın ve erkek arasında beyin fonksiyonları açısından çeşitli farklılıklar bulduğunu iddia eden araştırmaların genellikle ya tasarım aşamasında ya da yayın aşamasında belli önyargıların kurbanı olduğunu ifade etti.  Cinsiyet farklılıklarına günümüzdeki beyin görüntülerini inceleyerek yaklaşıldığını elbette farklılıkların bulunacağını, ancak esas olan bu farklılıklara yol açan sosyal bağlam hiçe sayılmadan bu bulguların değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

           

Hareket Bozuklarının Deneysel Modelleri

           

            Uzman Dr. Gül Yalçın Çakmaklı Hacettepe Üniversitesinde Nöroloji Anabilim Dalı’nda uzman doktor olarak çalışmaktadır. Başta Parkinson hastalığı, distoni ve tremor olmak üzere hareket bozuklukları kliniği ve farklı Parkinsonizm modellerinde L-dopa ile ilişkili diskineziler ve Parkinson hastalığının motor olmayan belirtileri ile ilgili laboratuar projeleri üzerinde çalışmaktadır.

Sunumda ise üç farklı sorunun cevabını aradı.

Merkezi sinir sistemi hastalıklarına ait hayvan modellerine neden ihtiyaç duyulmuştur?
Bu çalışmalarda ana hedefler ve karşılaşılan temel sorunlar nelerdir?
Bu çalışmalardan elde edilen  bilgiler hastalar için ne anlama gelir?

Üç farklı hareket bozukluğu hayvan modeli üzerinden bu soruların yanıtları tartışıldı.